Klinik Psikolog Ecem DEMİR

Depresyonun Tanımı ve Türleri

Depresyon, kişinin duygu durumunda uzun süreli bir çöküş ve hayatın pek çok alanında ilgi kaybına neden olan ciddi bir ruhsal sağlık sorunudur. Klinik depresyon olarak da adlandırılan bu durum, çeşitli türleri olan geniş bir kavramdır. Başlıca depresyon türleri şunlardır:

​

Majör Depresif Bozukluk (Klinik Depresyon): Majör depresif bozukluk, en yaygın ve ciddi depresyon türüdür. Bu bozuklukta kişi, neredeyse her gün derin bir üzüntü, boşluk ya da umutsuzluk hissi yaşar. Belirtiler en az iki hafta boyunca devam eder ve kişinin günlük işlevselliğini ciddi anlamda etkiler. Majör depresyon, iş ve sosyal hayatta önemli zorluklara neden olabilir.

Distimik Bozukluk (Kronik Depresyon): Distimik bozukluk, daha hafif semptomlara sahip olmasına rağmen uzun süreli bir depresyon türüdür. Kişi, genellikle en az iki yıl boyunca hafif fakat sürekli bir depresyon yaşar. Distimik bozukluğu olan kişiler, günlük yaşamlarını sürdürebilirler ancak genel olarak yaşamdan pek keyif almazlar.

Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu (Seasonal Affective Disorder - SAD): Bu depresyon türü, genellikle sonbahar ve kış aylarında, gün ışığının azalmasıyla ortaya çıkar. Mevsimsel duygudurum bozukluğu, enerji seviyelerinin düşmesi, aşırı uyuma isteği, kilo alma ve sosyal hayattan çekilme gibi belirtilerle kendini gösterir.

Doğum Sonrası Depresyon (Postpartum Depresyon): Yeni anne olan kadınlarda doğumdan sonra ortaya çıkan depresyon türüdür. Hormonal değişiklikler, yeni bir yaşam düzenine uyum sağlama ve sorumlulukların artması gibi faktörler postpartum depresyonu tetikleyebilir. Bu durum, annenin bebeğiyle bağ kurmasını ve anne-bebek ilişkisini olumsuz etkileyebilir.

Bipolar Bozukluk (Manik-Depresif Hastalık): Bipolar bozukluk, hem depresyon hem de mani atakları ile karakterizedir. Kişi, depresyon döneminde büyük bir çökkünlük yaşarken, mani döneminde aşırı enerji, coşku ve hareketlilik sergileyebilir. Bu ruh hali değişimleri kişiyi hem duygusal hem de işlevsel olarak dengesiz hale getirir.

​

Depresyonun Belirtileri

Depresyon, bireyden bireye farklı semptomlar gösterebilir. Ancak yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:

​

Sürekli Üzgün ve Boş Hissetme: Depresyon yaşayan kişiler, sürekli olarak mutsuzluk, boşluk veya umutsuzluk hissederler. Hayattan zevk alamama ve duygusal bir uyuşukluk hali de bu belirtilere eşlik edebilir.

İlgi ve Zevk Kaybı: Kişi, daha önce zevk aldığı aktivitelerden keyif alamaz hale gelir. Hobiler, sosyal etkinlikler veya arkadaşlarla vakit geçirmek gibi şeyler bile ilgi çekici olmaktan çıkar.

Enerji Kaybı ve Yorgunluk: Depresyon, kişinin kendini sürekli yorgun hissetmesine neden olabilir. En basit görevler bile aşırı çaba gerektiriyor gibi görünebilir.

Uyku Bozuklukları: Depresyon, uyku düzenini ciddi şekilde etkileyebilir. Kişi, ya uyuyamama (insomnia) ya da aşırı uyuma (hipersomnia) durumu yaşayabilir.

İştah ve Kilo Değişiklikleri: Depresyon, kişide iştah kaybına ya da aşırı yeme isteğine neden olabilir. Buna bağlı olarak kilo kaybı ya da kilo alımı yaşanabilir.

Konsantrasyon Bozukluğu ve Karar Vermekte Zorluk: Depresyon, kişinin düşüncelerini toparlamasını zorlaştırabilir. Konsantrasyon kaybı, karar vermekte zorlanma ve hafıza problemleri sık görülen belirtilerdendir.

Değersizlik ve Suçluluk Duyguları: Depresyon yaşayan kişiler, kendilerini değersiz, başarısız ya da sürekli bir şeyler için suçlu hissedebilirler. Bu düşünceler, zamanla kişinin kendine güvenini ve motivasyonunu azaltır.

Ölüm ve İntihar Düşünceleri: Şiddetli depresyon, kişiyi intihara eğilimli hale getirebilir. Sürekli olarak ölüm düşünceleri, hayatın anlamsız olduğuna inanma ve kendine zarar verme eğilimleri görülebilir.

​

Depresyonun Nedenleri

Depresyonun tek bir nedeni yoktur; genellikle birden fazla faktörün etkileşimi sonucu ortaya çıkar. Bu faktörler biyolojik, psikolojik ve çevresel olabilir. İşte depresyonun başlıca nedenleri:

​

Biyolojik Faktörler: Depresyon, beyindeki kimyasal dengesizliklerden kaynaklanabilir. Özellikle serotonin, norepinefrin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği, depresyon belirtilerine yol açabilir. Genetik yatkınlık da depresyon riskini artıran bir faktördür; ailede depresyon geçmişi olan bireylerin bu bozukluğa yakalanma olasılığı daha yüksektir.

Psikolojik Faktörler: Çocuklukta yaşanan travmalar, duygusal ihmal, kayıp ve yas gibi psikolojik faktörler depresyon gelişimine katkıda bulunabilir. Aynı zamanda düşük özgüven, sürekli olumsuz düşünceler ve aşırı eleştirel bir iç ses de depresyon riskini artırır.

Çevresel Faktörler: Stresli yaşam olayları, işsizlik, ekonomik zorluklar, ilişkisel sorunlar veya ailevi çatışmalar gibi dış etkenler depresyonu tetikleyebilir. Ayrıca sosyal izolasyon ve destek yoksunluğu da depresyonun ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.

​

Depresyonla Başa Çıkma Yöntemleri

Tedavi sürecine ek olarak, depresyonla başa çıkmak için bireylerin günlük yaşamlarında uygulayabileceği bazı stratejiler de vardır:

​

Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz, serotonin ve dopamin seviyelerini artırarak depresyon belirtilerini hafifletebilir.

Sosyal Destek: Aile ve arkadaşlarla bağlantıda kalmak, depresyonla başa çıkmada önemli bir rol oynar. Sosyal destek, bireyin yalnız hissetmesini engeller ve moral sağlar.

Düzenli Uyku: İyi bir uyku düzeni, hem zihinsel hem de fiziksel sağlığı iyileştirir. Uykusuzluk, depresyon belirtilerini şiddetlendirebilir.

Sağlıklı Beslenme: Beslenme, beynin kimyasını doğrudan etkiler. Omega-3 yağ asitleri, B vitamini ve magnezyum gibi besinler, ruh hali üzerinde olumlu etkiler yapabilir.​